11-05-2020 Aankomst Bijeneters in Nederland

Twee weken geleden kregen wij van onze Duitse collega’s in Zuid-Duitsland te horen kregen dat de bijeneters daar al in sommige broedgebieden gezien zijn. Bij ons duurt dat nog wat langer voordat wij ‘onze’ Nederlandse broedparen weer kunnen verwelkomen op hun broedlocaties.
Dat “nog wat langer” in de vorige zin is zelfs nog maar zeer kort. Uit een groot deel van de eerdere broedlocaties van de bijeneter in Nederland zijn gegevens bekend wanneer de broedparen aangekomen zijn op de broedlocatie. De meeste gegevens zijn afkomstig van eigen onderzoeken. Doordat in het verleden de nodige broedparen door derden pas laat op zijn gemerkt, ontbreken hierdoor logischerwijs belangrijke gegevens zoals de aankomstdata.

Eerste meldingen bijeneters

Bij meerdere jaren zijn de bijeneters pas opgemerkt wanneer de exemplaren al bezig waren met het graven van nestgangen. Meestal zijn de exemplaren dan al enkele dagen aanwezig op de broedlocatie. Ook al zit hier enige fluctuatie in, toch komt een duidelijk beeld naar voren. Zo blijkt de duidelijke bulk aan aankomstdata zich te bevinden rondom het eind van de 2de en begin van de 3de week van mei. In de tijdspannene van 13-15 mei worden de laatste jaren de eerste waarnemingen van enkele of soms groepen bijeneters op de broedlocaties waargenomen. Met de huidige gegevens uit Duitsland lijkt de aankomst in de Nederlandse broedlocaties voor 2020 ook rond deze tijdspanne te liggen.

Op 9 mei kregen wij van onze vaste contactpersoon in de regio te horen dat de eerste groep bijeneters op één van de broeclocaties gezien zijn. Binnen de tijdsspanne van de eerdere broedgevallen komt dit deels overeen. Zo is de bijeneters op de broedlcoatie in 2020 eveneens in de 2de week van mei. Ook is een verschil met de eerdere aankomstdata. Niet eerder zijn de bijeneters op hun broedlocatie in Nederland zo vroeg waargenomen.

Aankomstdag op broedlocatie

Op de andere broedlocatie in Limburg zijn nog geen exemplaren aangetroffen. Doordat dit gebied nogal onoverzichtelijk is, kan het goed zijn dat exemplaren niet zijn opgemerkt ondanks het feit dat de exemplaren al wel aanwezig zijn. De aankomende week houden wij dan ook nadrukkelijk in de gaten en staan onze lijnen met onze vaste contactpersonen weer extra op scherp. Daarnaast wordt in de aankomende weken door een hoofdlid en regionaal contactpersoon meerdere geschikte en bekende broedlocaties bezocht om te kijken welke locaties bezet zijn door de bijeneter. Deze bezoeken worden volgens de corona richtlijnen uitgevoerd.

De tijd is nu aangekomen dat de bijeneters hun broedgebieden weer opzoeken. Wij begrijpen dat deze zeer kleurrijke vogel een enorme aantrekkingskracht heeft om te benaderen of te foto graveren. Dat dit verstorend kan werken, is niet bij iedereen bekend. Daarom ons verzoek; laat deze vogels vooral in hun broedgebieden met rust.
Bij nieuwe ontwikkelingen laten wij dat aan jullie weten.

04-12-2018 Bijeneters in Friesland

Interessant artikel over een broedgeval van bijeneters in Friesland in het jaar 2015. Het artikel staat in Twirre van december 2018. Twirre is het tijdschrift over natuur en veldbiologie in Friesland.

Bijeneter Friesland (foto: Joeke Paulusma)

31-07-2018 Bijeneter nieuws 

Het heeft lang geduurd maar er is nieuws wat het vermelden waard is. Zoals ieder jaar zijn wij natuurlijk weer benieuwd hoe het zal gaan met de bijeneter. Nauwlettend worden de waarnemingen vanaf eind april gevolgd en beginnen de meldingen via de website binnen te lopen. Meestal worden de meeste waarnemingen langs de kust gedaan. Dezelfde vogels kun je dan volgen naar het noorden waar ze dan geregeld op Texel een paar dagen verblijven. Omdat er van de naburige eilanden en vanuit Noord Groningen sporadisch bijeneters worden waargenomen, gaan wij ervan uit dat deze vogels verder doortrekken in oostelijke richting naar Duitsland of Denemarken.

Bijeneters - foto: Sjors Streur

In mei kregen wij de eerste meldingen binnen dat de bijeneters weer waren teruggekeerd op hun broedplaatsen van vorig jaar in zowel Limburg als Zeeland. Heuglijk nieuws natuurlijk. Via regionale vogelaars kregen wij een overzicht binnen van de geschatte aantallen en het stadium waarin later in het seizoen de broedgevallen zich bevonden. Vanaf eind mei en begin juli was het duidelijk dat de jongen gevoerd werden. Ook bleek er net over de grens in Duitsland op de bekende broedplaatsen weer bijeneters voor te komen. De weersomstandigheden waren voor de bijeneters en hun evt. aanwezige jongen zeer goed, zodat het broedsucces nu gegarandeerd moest zijn. Een reden om in het zuiden van het land de bekende locaties te bezoeken en veelbelovende plaatsen, waar wij meldingen van waarnemingen van bijeneters hadden ontvangen, af te zoeken.

Op 20 juli hebben wij de eerste locatie bezocht met toestemming van de beheerder. Na niet al te lange tijd werden de eerste bijeneters waargenomen. Bijzonder was dat er al een vliegvlug jong zich ophield tussen een groepje bijeneters.
Voor Nederlandse begrippen kunnen wij dit vroeg in het seizoen noemen. Meestal vlogen de voorgaande jaren de jongen op het eind van de maand juli of begin augustus uit. De aanhoudende zonnige, warme en vooral droge weersomstandigheden zullen ongetwijfeld van invloed zijn op het vroeg uitvliegen van de jongen. Op deze zeer grote locatie zijn tal van geschikte wanden en wandjes aanwezig die als nestlocatie kunnen dienen. Ook de onoverzichtelijkheid van het gebied maakt het moeilijk om het juiste aantal broedparen vast te stellen. Uit onverwachte hoek kregen wij de hulp van een overvliegende sperwer. Tien alarmerende bijeneters werden waargenomen. Toch houden wij het aantal broedparen op deze locatie op vier stuks maar het zouden er dus meer kunnen zijn.
Bijzonder vreemd was om een man en een vrouw in het gebied tegen te komen. Daar het gebied afgesloten is en er geen toestemming wordt afgegeven aan wie dan ook was dit natuurlijk erg vreemd. De beide personen werden hierop aangesproken en zijn toen ook inderdaad van het terrein afgegaan. Dit geeft wel weer aan dat sommige personen alles in het werk stellen om toegang te verkrijgen tot een gebied. Dat dit niet getolereerd wordt is vanzelfsprekend. Bijeneters hebben een grote aantrekkingskracht op “vogelaars en fotografen”. Dat dit onwenselijk gedrag een verstorend effect heeft op de aanwezige broedvogels, schijnt deze personen niet te deren.

In de middag zijn wij doorgereisd naar het Duitse grensgebied. Op één locatie werden er drie bijeneters waargenomen. Daar er echter werkzaamheden werden uitgevoerd, hebben wij deze locatie na een uurtje weer verlaten. Een lokale werknemer wist ons wel te vertellen waar de nestlocatie zich bevond, zodat wij wel met zekerheid van een broedgeval kunnen spreken. In de avond hebben wij een locatie bezocht waar volgens meldingen bijeneters zouden moeten voorkomen. Deze werden door ons echter niet waargenomen, zodat wij niet met zekerheid van een broedgeval kunnen spreken.

Bijeneters - Foto: Ruth en Eugène

Op zaterdagmorgen werd een bezoek gebracht aan twee locaties, waar de voorgaande jaren wel eens bijeneters hebben gebroed. Helaas troffen wij de vogels niet aan. Tot besluit van ons bezoek nog even naar een locatie net over de grens in Duitsland. Ook hier troffen wij de vogels niet aan.
Besloten werd om de terugreis te hervatten. Totdat uitgerekend op dat moment een berichtje binnen kwam van een lokale vogelaar uit een bepaald gebied. Deze wist te vermelden dat hij via een melding waarschijnlijk nog een broedlocatie had ontdekt. Deze hebben wij ook nog maar even bezocht. Inderdaad vlogen hier minimaal twee bijeneters rond. Doordat de melder van de waarneming een dag later weer naar de locatie was afgereisd om meer zekerheid over de aantallen bijeneters te krijgen, zag hij maar liefst 6 bijeneters waaronder een paar jongen bij elkaar zitten in een boom. Dus moet er op deze locatie naar alle waarschijnlijkheid twee broedparen hebben gezeten.

In de provincie Zeeland was het paartje bijeneters weer aanwezig op de nestlocatie van vorig jaar.
Half juli kregen wij de melding binnen dat er geen activiteiten van bijeneters meer werden waargenomen rondom de nestlocatie. Waarschijnlijk is dit broedgeval mislukt. De oorzaak is op dit moment niet bekend maar te zijner tijd zal de locatie bezocht worden en dan weten wij meer. Aan de weersomstandigheden zal het in ieder geval niet liggen of gelegen hebben.

28-12-2017 Bijeneter nieuws

Wij hebben het jaarverslag Bijeneters Duitsland van 2017 ontvangen. Evenals vorige jaren heeft het bestand weer een toename laten zien. Ondanks, dat ook in Duitsland er geen optimale weersomstandigheden waren, is het totaal aantal broedgevallen gestegen tot ongeveer 2500 broedparen. Het merendeel van de broedparen kwamen dit jaar weer voor in Beieren, Baden Württemberg, Rheinland Pfalz en Sachsen Anhalt. In deze deelstaten is de populatie stabiel tot iets beter. In Hessen, Nordrhein Westfalen en Brandenburg waren minder broedgevallen. Conclusie is dan ook dat zuidwest- en oost Duitsland tot nu toe de voorkeur hebben. Buiten deze kerngebieden zien wij dan tot nu toe ook geen duidelijke toename van het aantal broedparen.

In Engeland kwamen dit jaar 3 paren Bijeneters tot broeden. De laatste jaren kwamen hier nu broedparen voor. Het begint er dus op te lijken dat evenals Nederland ook hier de Bijeneter weleens een jaarlijkse broedvogel kan worden.

Het complete jaarverslag Bijeneters Duitsland is hier te lezen.

1-9-2016 Toch broedgeval bijeneters Zeeland

Wat later in het seizoen kregen wij meldingen binnen van bijeneters in Zeeland. In een gebiedje van een terreinbeherende instantie werden bijeneters waargenomen. Meestal werden er twee of drie exemplaren gezien. Door enkele lokale vogelaars werden de vogels in de gaten gehouden en werd er vastgesteld dat een paartje een nest had gemaakt en wij dus konden uitgaan van een broedgeval.

Daar tijdens de broedfase de bijeneters een verborgen leven leiden, is het moeilijk om vast te stellen of ze nog aanwezig zijn. Langdurige observatie is hiervoor nodig. Tijdens de jongen fase worden regelmatig prooien aangevoerd en zijn de vogels vaker te zien. Wij kregen dan ook vanaf deze periode vaker meldingen binnen van waarnemingen. Vaak werd er gesproken over twee ouders en een waarschijnlijke helper, omdat er regelmatig drie exemplaren werden waargenomen tijdens het aanvoeren van prooien. Er moesten nu dus jongen aanwezig zijn. Dit broedgeval werd gevolgd door zeven vogelaars, die waren benaderd door Matthias Koster en een onderzoek zouden gaan doen naar de prooiaanvoer. Op een gegeven moment kregen wij de melding dat het broedgeval was mislukt, daar er geen prooiaanvoer meer plaats vond. Een teleurstellend bericht totdat wij de tweede week van augustus meldingen binnen kregen van maar liefst tien waargenomen exemplaren. Deze tien exemplaren bestonden uit zes jonge vogels en vier volwassenen. Dus nu werd het duidelijk dat er geen één, maar waarschijnlijk twee paartjes in het gebied gebroed moesten hebben en dat beide paartjes jongen hadden groot gebracht.

Bijeneters, foto Marcel Klootwijk

Op 19 augustus hebben Hilbert Folkerts, Matthias Koster en een persoon van de terreinbeherende instantie een bezoek gebracht aan dit gebied. Na een kortstondige zoektocht werden bijeneters ontdekt. Duidelijk werd dat er minimaal vier jongen rondvlogen en een paar ouders. In totaal hebben wij zeven bijeneters waargenomen.  Wij kunnen nu zeker stellen dat de bijeneters er in geslaagd zijn  in deze provincie zeker vier jongen groot te brengen.